Als mensen aan IJsland denken, denken ze meestal aan de vele buitengewone natuurlijke attracties: geisers, gletsjers, ontelbare watervallen en buitengewone landschappen die u uitnodigen om ze te ontdekken. Maar als u iets beter kijkt, zult u misschien verbaasd zijn dat IJsland ook een unieke eetwereld heeft, die ligt te wachten om verslonden te worden.
Als u iets over de IJslandse keuken hebt gehoord, is het waarschijnlijk niet zo smakelijk. Het eten in IJsland heeft een slechte reputatie gekregen. Veel bezoekers komen naar IJsland om de beruchte gefermenteerde of "rotte" haai te proeven, maar maakt u zich geen zorgen, er is veel meer dan dat, en geloof me, dat is echt het ergste!
Wat u misschien zal verbazen, is de nationale obsessie met hotdogs, ijs en drop. En als u eenmaal alle geheimen kent, zult u uw koffer volproppen met eetbare souvenirs.
Er zijn veel verborgen juweeltjes in de IJslandse culinaire cultuur, die de afgelopen jaren een explosie van variatie en finesse heeft gekend. Maar het zijn waarschijnlijk de traditionele gerechten en lokale klassiekers die u het spannendst en lekkerst zult vinden.
Maak u dus klaar om uw smaakpapillen te prikkelen en uw palet uit te breiden, want in dit artikel leest u alles wat u moet weten over eten in IJsland.
Traditioneel IJslands eten
Ondanks de natuurlijke schoonheid is IJsland altijd een harde omgeving geweest om in te overleven. De weersomstandigheden konden bedreigend zijn voor de boeren die zich er vestigden en de grimmige vulkaanlandschappen waren onherbergzaam voor de landbouw. Eeuwenlang leefden de IJslanders voornamelijk van vis, skyr, lamsvlees en de weinige wortelgroenten die in eigen land verbouwd konden worden.
Gezien deze zware omstandigheden is de traditionele IJslandse keuken elegant in haar eenvoud, waardoor de sterke natuurlijke smaken voor zich spreken.
Vis
Het zal u niet verbazen dat IJsland, als eilandnatie, over heerlijke zeevruchten beschikt. De geschiedenis en het eten van het land zijn nauw verbonden met de zee.a. Visserij is de grootste industrie van IJsland en er worden veel verschillende soorten aangeboden.
Er zijn talloze visrestaurants in het hele land en de meeste plaatsen serveren kabeljauw, schelvis, leng, zeeduivel en natuurlijk zalm. Arctic char is een specialiteit die niet overal verkrijgbaar is en het proberen waard is. Het wordt in het IJslands "bleikja" genoemd, van het woord voor roze naar de kleur.
Wat IJslanders noemen humar of "kreeft" is eigenlijk langoustine, een nauwe verwant van kreeften, bekend om zijn smakelijke, malse vlees. Hij wordt meestal in het zuidoosten gevangen en als u een bezoek brengt aan de gletsjerlagune Jökulsárlón, probeer dan zeker de kreeften"hotdogs" van de naastgelegen foodtruck.
Vis en andere zeevruchten zijn nog steeds een belangrijk onderdeel van het IJslandse dieet en de topkoks van het land vinden voortdurend nieuwe en verrukkelijke manieren om de rijke schatten van de zee te eren. Verlaat IJsland niet zonder de vis te hebben geprobeerd.
Harðfiskur
Het bewaren van vis was essentieel voor het overleven van de IJslanders en een populaire methode was het drogen van vis. De lokale bevolking noemt het "harðfiskur" en het is een soort visschaafsel dat een uitstekende snack is. IJslanders eten het vaak met boter eroverheen gesmeerd en het is het perfecte hapje voor een dagje uit, ook al stinkt het een beetje.
IJslands lamsvlees
IJslands lamsvlees is wereldberoemd, vol van smaak en uitzonderlijk mager. Schapen worden in de lente binnen geboren en kort daarna in het wild losgelaten om vrij rond te lopen op bergweiden. Hun dieet van grassen, bessen, kruiden en zeewier is rijk aan voedingsstoffen en draagt bij aan hun rijke en unieke smaak. De dieren worden vrij van groeibevorderende antibiotica en hormonen gehouden.
IJslanders zijn dol op hun lamsvlees en geen enkel deel van het dier gaat verloren. Als u in een restaurant bent, zal er zeker een lamsgerecht op het menu staan, dus proef het zelf.
Plokkfiskur
Plokkfiskur is een IJslandse vistaart of stoofpot van witte vis, aardappelen, ui en vaak overgoten met kaas. Traditioneel eten IJslanders het met "rúgbrauð", IJslands roggebrood dat zoet, dicht en heerlijk is, gesmoord in boter en vis. Dit gerecht is echt comfortvoedsel en zal u gegarandeerd opwarmen en vullen, en het is decadent smakelijk.
Kjötsúpa
Een ander traditioneel IJslands gerecht is kjötsúpa, oftewel 'vleessoep', die wordt gemaakt van de meer gruwelijke stukken lamsvlees en wortelgroenten. U kunt een kom van deze smakelijke soep krijgen bij veel toeristische attracties in het land en op de vlooienmarkt van Reykjavík, Kolaportið. Het is een stevig en vaak goedkoop gerecht om op te eten voordat u verder op ontdekkingstocht gaat.
Hangikjöt
Hangikjöt is gerookt lamsvlees, en het zou heel goed in de volgende categorie van "Vreemde IJslandse gerechten" kunnen vallen, omdat het elders in de wereld zelden te vinden is. "Hangikjöt" betekent "gehakt", en het barst van de smaak. Vroeger was het pekelen van vlees met rook een standaardmethode om voedsel te conserveren, en het wordt vandaag de dag nog steeds veel gegeten, voornamelijk met Kerstmis.
Tijdens de feestdagen wordt een homp hangikjöt gekookt en laat men het afkoelen voordat het wordt opgewarmd en geserveerd met een rijke witte saus, aardappelen, groene erwten uit blik en ingemaakte rode kool. De kenmerkende geur van hangikjöt geeft aan elke IJslander aan dat het kersttijd is en ongeveer 90% van de IJslanders eet het minstens één keer tijdens de feestdagen.
Koude plakjes hangikjöt zijn het hele jaar door verkrijgbaar en het is een populair lunchgerecht. U kunt kant-en-klare hangikjöt sandwiches vinden met een mix van wortel en erwtenmayonaise, wat vreemd klinkt maar best lekker is. Een andere traditie is om koude plakjes te eten op zwaar beboterde "flatkaka", een soort dun roggebrood dat op zichzelf al een delicatesse is.
Skyr
Skyr is technisch gezien een kaas, maar het lijkt meer op yoghurt qua textuur en smaak. Het is de laatste jaren ook internationaal bekender geworden als een vetarme, eiwitrijke en overheerlijke snack. IJslanders eten al eeuwenlang skyr en u moet het gewoon proberen als u hier bent. Sommige Skyr kiemculturen zijn van generatie op generatie doorgegeven en het is een zeer gewaardeerd lid van het pantheon van IJslandse nietjes.
IJslanders eten Skyr als ontbijt, in hun smoothies, als lunch en als dessert. Het is vooral lekker met vers geplukte IJslandse bessen en room. U kunt Skyr bijna overal kopen en de potten voor eenmalig gebruik worden vaak geleverd met een uitvouwbare lepel.
Bessen
Dat brengt ons bij bessen. Gezien het gebrek aan bomen in het land, zijn er niet veel inheemse vruchten in IJsland, maar bessen zijn er in overvloed. Rode bessen, bosbessen (eigenlijk twee verschillende soorten bosbessen, maar hier worden ze meestal bosbessen genoemd), kraaibessen, steenbramen en zelfs wilde aardbeien groeien allemaal op het IJslandse platteland.
IJslanders kunnen er geen genoeg van krijgen en veel gezinnen gaan bessen plukken als ze in het seizoen zijn, meestal van augustus tot half september. Voorraden worden opgeslagen in vriezers om later te gebruiken in desserts en smoothies of om te eten met Skyr. Er is een rijke traditie in het maken van jam en gelei, die perfect passen bij kaas of soms bij lamsvlees.
Vreemd IJslands eten
Nu komen we bij het sappige gedeelte. Vroeger was voedsel schaars, dus de IJslanders lieten niets verloren gaan. Ze ontdekten ook behoorlijk ingenieuze manieren om bepaald voedsel te conserveren, zodat het langer houdbaar bleef.
Gefermenteerde haai
"Hákarl" is gefermenteerd haaienvlees (soms "rotte haai" genoemd), meestal van Groenlandse haaien. Vers is dit vlees giftig. Het is pas veilig om te eten als het 6-9 weken in de grond heeft gefermenteerd en daarna 4-5 maanden te drogen heeft gehangen.
Het wordt geserveerd in kleine blokjes, vaak met een glaasje IJslandse aquavit, Brennivín, erbij. Hákarl heeft een ammoniakale smaak en een nog sterkere geur, dus een tip is om er niet aan te ruiken voordat u het probeert. Als u eenmaal voorbij de eerste schok voor uw zintuigen bent, heeft het vlees een rijke nootachtige smaak waar sommige mensen echt van genieten. Velen hebben het vergeleken met stinkende Franse kaas, omdat de textuur erg op elkaar lijkt.
De populaire mythologie rond hákarl is dat vissers op het vlees plasten voordat het begraven werd. Deze folklore heeft waarschijnlijk te maken met het ammoniakale karakter van het vlees, dat komt door het hoge ureumgehalte van het haaienvlees en niet zozeer door de toiletgewoonten van de zeelieden.
Veel restaurants hebben hákarl voor u om te proberen of u kunt deze vreemde delicatesse proeven op de voedselafdeling van de vlooienmarkt van Reykjavík, Kolaportið of in het Bjarnarhöfn Haaienmuseum (te zien in de video) op het schiereiland Snæfellsnes.
IJslandse Haggis
Slátur is het IJslandse antwoord op haggis of bloedworst. Het wordt gemaakt van schapenbloed (blóðmör) of lever en nieren (lifrarpylsa), niervet, havermout, rogge en kruiden. Slátur is heel gewoon en IJslanders eten het meestal samen met gekookte aardappelen en rapenpuree (neeps en tatties voor de Schotten). Het is ook populair bij rijstpudding, bedekt met suiker en kaneel (Hé, we zijn in de sectie "Vreemd IJslands eten", wat had u verwacht?).
Ingemaakte ramstestikels
"Hrútspungar" is ingemaakte testikels van rammen en ze worden gekookt en gepekeld in wei. Dit wordt tegenwoordig niet veel gegeten, behalve op bepaalde festivals, en u zult rare blikken krijgen als u hiernaar vraagt in een restaurant.
Gekookte Schapenkop
"Svið" is een zeer traditioneel IJslands gerecht van gekookte schapenkop. Het haar wordt eraf geschroeid, waardoor de huid een heel bijzondere smaak krijgt. Het wordt dan doormidden gesneden geserveerd met de hersenen verwijderd. IJslanders die dit gerecht nog steeds eten hebben vaak een voorkeur voor hun favoriete deel, of dat nu de ogen, de huid of de tong zijn.
Dit gerecht wordt eerder gegeten door mensen die op het platteland wonen. U kunt het echter nog steeds in Reykjavík vinden. Ga gewoon naar een slager of vleeswinkel en u vindt het, soms zelfs warm en klaar om te eten. Als u durft.
Uit eten in IJsland
De IJslandse keuken en gastronomie zijn voortdurend in ontwikkeling en er is een overvloed aan restaurants om uit te kiezen, vooral in Reykjavík. Uit eten gaan in IJsland kan duur zijn, maar ik raad u ten zeerste aan om minstens één restaurant te proberen tijdens uw verblijf, en hier zijn een paar tips voor als u dat doet.
Bestel de vis van de dag. Deze optie is vaak een goedkopere manier om wilde IJslandse vis te proeven en bevat vaak lokale kruiden en groenten van het seizoen.
Het is in IJsland gebruikelijk om uw rekening bij de kassa te betalen in plaats van aan uw tafel. Dus in plaats van om uw rekening te vragen, kunt u beter eerst naar de kassa gaan.
U hebt misschien gehoord dat het geven van fooien niet gebruikelijk is in IJsland, en dat is het ook niet. Het personeel wordt goed betaald en het totaalbedrag van uw rekening is het uiteindelijke bedrag dat u moet betalen, inclusief alle belastingen. Dat gezegd hebbende, elke serveerder zal een fooi zeer op prijs stellen, dus als u een uitstekende service wilt belonen, geef dan vooral een fooi.
Fast Food in IJsland
IJslanders zijn dol op hun fastfood met hotdogs op de eerste plaats qua populariteit en smaak.
IJslandse hotdogs zijn in veel opzichten uniek. De hotdog zelf is een mix van lamsvlees, varkensvlees en rundvlees, waarbij het lamsvlees voor een aparte smaak zorgt. Als u een hotdog bestelt, is het aan te raden om er een met alles erop en eraan te proberen. Dit omvat: knapperig gebakken uitjes, rauwe uitjes, ketchup, 'hotdogmosterd' die zoet maar tegelijkertijd droog en korrelig is, en tot slot remúlaði, een groenterasish op basis van mayonaise.
Deze winnende combinatie is een culinair meesterwerk en u moet er gewoon een proberen als u hier bent. Er zijn talloze hotdogkraampjes en ze worden ook verkocht bij benzinestations in het hele land. Ze zijn niet alleen heerlijk, maar ook relatief goedkoop.
IJslanders zijn vooral dol op hamburgers met friet, hoewel u hier geen McDonald's zult vinden. Maar hamburgers staan gegarandeerd op het menu in elk restaurant in de middenklasse, en zijn een perfecte optie voor kinderen of kieskeurige eters die u misschien bij u hebt. Ga voor de volledige IJslandse ervaring en neem zeker wat cocktailsaus om uw frietjes in te dippen. Dit is een mengsel van ketchup, mayonaise en kruiden en veel IJslanders kunnen zich niet voorstellen om friet zonder te eten.
Pizza is ook erg populair en de franchise Dominos doet het bijzonder goed in IJsland. Het is een van de weinige plaatsen met een betrouwbare bezorgservice in Reykjavík en een paar andere grotere steden. Een andere bekende franchise die het goed doet in IJsland is Subway, met 16 restaurants verspreid over het hele land.
Er is geen Deliveroo of Uber Eats in IJsland en de weinige plaatsen die bezorging aanbieden hebben zeer krappe openingstijden; ze sluiten vaak voor 23.00 uur.
Veganistisch en vegetarisch eten in IJsland
Het is eerlijk om te zeggen dat de meeste opties die tot nu toe opgesomd zijn niet erg veganistisch of vegetarisch vriendelijk zijn, en tot voor kort was het erg moeilijk om als vegetariër in IJsland te overleven, en bijna onmogelijk voor een veganist. De tijden zijn echter veranderd en IJsland wordt steeds veganistischer met een overvloed aan wreedheid-vrije opties om uit te kiezen.
Veel supermarkten hebben een assortiment veganistische producten. Er is zelfs een volledig veganistische winkel genaamd Veganbúðin in Reykjavík. Er zijn ook enkele volledig veganistische restaurants, zoals Loving Hut Vegan World Peace. En de meeste plaatsen bieden minstens één veganistische maaltijd op hun menu aan. Het broodjesbedrijf Jömm maakt veganistische hangikjöt broodjes. Dus als u een IJslandse klassieker zonder lamsvlees wilt proberen, probeer het dan eens!
Bakkerijen
Eeuwenlang werd IJsland geregeerd door Denemarken. Hoewel IJsland de Denen in 1944 van zich afschudde, is hun liefde voor Deense bakkerijproducten nog steeds sterk aanwezig. Nergens is dit duidelijker dan in een van de vele bakkerijen in het land.
Een goede tip voor eten in IJsland is om een bakkerij te bezoeken. Er is een grote verscheidenheid aan zoete en hartige lekkernijen om uit te kiezen en de prijzen zijn meestal heel redelijk. IJslanders zijn grote koffiedrinkers en u kunt bij een bakkerij goedkoop een kopje pakken, meestal met gratis bijvulling.
Probeer een IJslandse donut en bestel een "kleina". "Snúður" is een andere traditionele favoriet en het is in wezen een zoet brood met kaneelsmaak en aardbeien-, chocolade- of karamelglazuur.
Er is geen groot aanbod van ontbijtrestaurants, dus als u 's ochtends ergens wilt eten, zal de bakkerij u niet teleurstellen.
IJs in IJsland
Het zal u misschien verbazen dat ijs in IJsland het hele jaar door favoriet is, ongeacht het weer. Er zijn overal ijswinkels en ze weten wat ze doen.
De meeste plaatsen bieden verschillende smaken softijs aan, die u kunt dippen in een saus naar keuze en kunt bedekken met suikergoed. "Gamliís", of "oud ijs", is een soort softijs dat gemaakt is met melk in plaats van room, waardoor het een delicate smaak en meer kristallijne textuur heeft.
Een aanrader om IJslands ijs echt als een plaatselijke inwoner te ervaren, is om een "bragðarefur" te bestellen. Het woord betekent verwarrend genoeg zowel "smakelijke vos" als "bedrieger". Deze listige traktatie bestaat uit ijs naar keuze gemengd met drie toppings op maat, waardoor de ultieme ijsexplosie ontstaat. U zult niet teleurgesteld zijn.
IJslanders geloven dat de drie toppings die u kiest voor uw bragðarefur veel zeggen over uw karakter. Kies dus wijs!
Snoep en chocolade in IJsland
Ik zou een heel artikel kunnen schrijven over snoepgoed in IJsland. IJslanders zijn zo dol op zoetigheid dat ze de zaterdag hebben uitgeroepen tot "Nammidagur" of "Snoepdag". Op Nammidagur krijgt u 50% korting op verschillende mixen, betaald in gewichten bij plaatselijke winkels en supermarkten. En dat is elke zaterdag. Hoe klinkt dat als een plaatselijk geheim?
Eén ding dat u moet weten over IJslands snoepgoed is dat het erg afhankelijk is van zoethout. Deze zachte, zoete en zoute traktatie is vaak een twistappel onder buitenlanders. Zelfs als u denkt dat u niet van drop houdt, raden wij u ten zeerste aan om de nationale obsessie van IJsland eens te proberen. U zult misschien aangenaam verrast zijn.
"Þristur" en "Draumur" zijn de chocoladefavorieten van alle tijden en dienen vaak als een eerste kennismaking met de wereld van IJslandse drop. Als u zich als een echte IJslander wilt laten verwennen, zijn "Opal" en "Tópas" snoepjes met een meer medicinale smaak die velen gebruiken als vervanging voor kauwgom. U kunt deze unieke smaken ook proeven in de vorm van schnaps, die in bijna elke bar als shot wordt geserveerd.
De grootste chocoladefabrikant van IJsland is Nói Sírius en zij bieden een grote verscheidenheid aan heerlijke lekkernijen. Hiertoe behoren Nóa Kropp, knapperige chocoladebollen, en de klassieker "Rjómasúkkulaði", chocolade gemaakt met room in plaats van melk, verkrijgbaar in veel verschillende smaken.
Als het op koolhydraten aankomt, weten de IJslanders echt wat ze doen. Het nationale enthousiasme voor alles wat zoet is, heeft geleid tot een vorm van meesterschap in de inheemse productie van chocolade, ijs, gebak en snoep. Zorg er dus voor dat u uw zoetekauw meeneemt en laat wat ruimte over in uw koffer om wat zoete lekkernijen mee naar huis te nemen.
Supermarkten in IJsland
Als u tijdens uw bezoek aan IJsland zelf wilt koken, kunt u kiezen uit verschillende supermarkten. De grootste franchise in het hele land is Bónus en het is ook de goedkoopste. U kunt een Bónus herkennen aan het kenmerkende logo van een roze spaarvarken op een gele achtergrond.
Er zijn natuurlijk ook andere supermarkten, zoals Krónan, Nettó, Iceland (de ironie is ons niet ontgaan) en Hagkaup. Hun prijzen gaan over het algemeen in dezelfde volgorde van goedkoopst naar duurst.
Eén tip is om geen grote hoeveelheden boodschappen te doen bij een 10/11, Krambúðin of een kleinere buurtwinkel, want dan loopt uw totaalbedrag waarschijnlijk hoog op, zelfs voor de basisproducten.
Eten in IJsland - Samenvatting
In IJsland vindt u zeker iets wat u lekker vindt om te eten, dus u hoeft geen genoegen te nemen met rotte haai of ingemaakte ramstestikels. Vis, lamsvlees en hotdogs zijn de specialiteiten van het land, maar u vindt hier ook hamburgers, pizza's en zelfs vegetarische en veganistische restaurants.
IJs is lekker, ongeacht de tijd van het jaar, en als u hier bent moet u zeker IJslandse drop proberen.
